پزشکان متخصص در زمینههای مختلف مانند جراحی، انکولوژی پرتوشناسی و انکولوژی پزشکی با رادیولوژیستها و پاتولوژیستها برای درمان سرطان همکاری میکنند تا برنامه درمانی همه جانبه‌ای برای بیمار که ترکیبی از انواع مختلف درمان‌ها می‌شود را تجویز کنند. تیم‌های مراقبت از سرطان شامل انواع دیگر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، مانند دستیاران پزشک، پرستاران، پرستاران سرطان‌شناسی، مددکاران اجتماعی، داروسازان، مشاوران و نیز متخصصان تغذیه میباشد. برای افراد بالای 65 سال، یک انکولوژیست سالمندان یا متخصص سالمندان نیز ممکن است در مراقبت از آنها مشارکت داشته باشد. 

برنامه درمانی، خلاصهای از اطلاعات درباره سرطان شما و درمان برنامهریزی شده برای آن است. این امر به معنای ارائه اطلاعات اولیه در مورد سابقه پزشکی شما به پزشکانی است که در طول زندگی از شما مراقبت می‌کنند. قبل از شروع درمان، از پزشک خود یک نسخه از برنامه درمانی خود را بخواهید. 

بیولوژی و رفتار سرطان پستان بر برنامه درمانی تاثیر میگذارد. برخی از تومورها کوچکتر هستند اما به سرعت رشد میکنند، در حالی که برخی دیگر بزرگتر هستند و به کندی رشد میکنند. گزینهها و توصیههای درمانی بسیار شخصی هستند و به عوامل مختلفی بستگی دارند، از جمله:

• زیرگروه تومور، از جمله وضعیت گیرنده هورمونی (ER، PR)، وضعیت HER2، و وضعیت گره لنفاوی.
• مرحله تومور
• آزمایش‌ها ژنومی
• سن بیمار، سلامت عمومی، وضعیت یائسگی
• وجود جهشهای شناخته شده در ژنهای ارثی سرطان  مانند BRCA1 یا BRCA2 بر اساس نتایج آزمایشهای ژنتیک

با اینکه تیم درمان معمولا برای هر بیمار با توجه با ویژگیهای خاص خود، برنامههای درمانی را وضع میکند اما برخی مراحل کلی برای درمان سرطان در مراحل اولیه و محلی پیشرفته وجود دارد.

هم برای کارسینومای مجرای درمحل (DCIS) و هم برای سرطان تهاجمی در مراحل اولیه، پزشکان معمولا جراحی را برای برداشتن تومور توصیه می‌کنند. برای اطمینان از اینکه کل تومور برداشته شده است، جراح ناحیه کوچکی از بافت سالم اطراف تومور (حاشیه تومور) را نیز برمیدارد. اگرچه هدف از جراحی، حذف تمام توده سرطانی قابل مشاهده در بافت پستان است، اما ممکن است سلولهای میکروسکوپی باقی بمانند. در برخی شرایط، این بدان معناست که ممکن است به جراحی دیگری برای برداشتن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده نیاز باشد. روش‌های مختلفی برای بررسی سلول‌های میکروسکوپی وجود دارد که از تمیز بودن حاشیه اطمینان حاصل می‌کند. همچنین ممکن است سلولهای میکروسکوپی در خارج ازمحل جراحی وجود داشته باشد، به همین دلیل است که اغلب پس از جراحی درمان سیستمیک با دارو توصیه میشود.

برای سرطان‌های بزرگ‌تر یا سرطان‌هایی که سریع‌تر رشد می‌کنند، پزشکان ممکن است درمان سیستمیک با شیمی‌درمانی، ایمونوتراپی، و یا درمان هورمونی را قبل از جراحی توصیه کنند که به آن درمان نئواجوانت می‌گویند. انجام درمانهای دارویی قبل از جراحی میتوانند مزایای متعددی داشته باشند:

• انجام جراحی میتواند آسانتر باشد زیرا تومور کوچکتر شده است.
• پزشک شما میتواند متوجه شود که آیا درمان‌های خاصی برای سرطان مؤثر هستند یا خیر.
• ممکن است بتوانید یک درمان جدید را از طریق یک کارآزمایی بالینی امتحان کنید.
• اگر هر گونه بیماری میکروسکوپی در نواحی دورتر دارید، با دارو درمانی که در بدن گردش میکند زودتر درمان میشود.
• افرادی که ممکن است به برداشتن کل پستان (ماستکتومی) نیاز داشته باشند، در صورتی که تومور قبل از جراحی به اندازه کافی کوچک شود، میتوانند روی قسمتی از پستان (لومپکتومی) جراحی انجام دهند.

پس از جراحی، گام بعدی در مدیریت مراحل اولیه سرطان ، کاهش خطر عود و تلاش برای خلاص شدن از شر سلولهای سرطانی باقی مانده در بدن است. این سلول‌های سرطانی با آزمایش‌های فعلی قابل شناسایی نیستند، اما اعتقاد بر این است که مسئول عود سرطان هستند، زیرا می‌توانند به مرور زمان رشد کنند. درمانی که پس از جراحی انجام میشود «درمان کمکی» نامیده میشود. درمانهای کمکی ممکن است شامل پرتودرمانی، شیمی درمانی، درمان هدفمند، ایمونوتراپی و یا هورمون درمانی باشد.

اینکه آیا درمان کمکی مورد نیاز است بستگی به شانس باقی ماندن سلول‌های سرطانی در بدن و احتمال موثر بودن درمانهای خاص سرطان دارد. اگرچه درمان کمکی خطر عود را کاهش میدهد، اما به طور کامل از شر این خطر خلاص نمیشود.

همراه با مرحله بندی سرطان، ابزارهای دیگر میتوانند به تخمین پیشآگهی کمک کنند و به شما و پزشکتان در تصمیمگیری در مورد درمان کمکی یاری رسانند. بسته به نوع سرطان پستان، آزمایش‌های بافت تومور می‌توانند خطر عود را پیش‌بینی کنند. چنین آزمایشاتی می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا بفهمد آیا شیمی درمانی به کاهش خطر عود کمک می‌کند یا خیر.

اگر جراحی برای برداشتن سرطان امکان پذیر نباشد، به این تومور، غیرقابل عمل گفته میشود. برای چنین تومورهایی پزشک معمولا درمانهای دیگر را توصیه میکند. 

انواع متداول درمانهای مورد استفاده برای سرطان  در مراحل اولیه و محلی پیشرفته در زیر توضیح داده شده است. برنامه مراقبتی، شامل درمان علائم و عوارض جانبی است که بخش مهمی از مراقبت از سرطان است.

 

جراحی

اکثر زنان مبتلا به سرطان پستان، نوعی جراحی را به عنوان بخشی از درمان خود انجام میدهند. جراحی پستان انواع مختلفی دارد و بسته به شرایط ممکن است به دلایل مختلفی انجام شود. به عنوان مثال، جراحی ممکن است برای موارد زیر انجام شود:

• تا حد امکان سرطان را بردارند (جراحی با حفظ پستان و ماستکتومی)
• بررسی کنند که آیا سرطان به گره لنفاوی زیر بازو گسترش یافته است یا نه (نمونه‌برداری گره لنفاوی نگهبان یا تشریح گره لنفاوی زیر بغل)
• بازیابی شکل پستان پس از برداشتن سرطان (بازسازی پستان)
• از بین بردن علایم پیشرفته سرطان

پزشک شما ممکن است بر اساس ویژگی‌های سرطان پستان و سابقه پزشکی شما، عمل خاصی را توصیه کند و یا گزینههایی را پیش روی شما قرار دهد. مهم است که گزینههای خود را بشناسید تا بتوانید در مورد آنها با پزشک خود صحبت کنید و انتخابی را که برای شما مناسب است انجام دهید.

دو نوع جراحی اصلی برای برداشتن سرطان پستان وجود دارد:

ماستکتومی

برداشتن پستان با جراحی، برای درمان یا پیشگیری از سرطان پستان را ماستکتومی می‌نامند. انواع مختلفی از روشهای ماستکتومی بسته به نوع سرطان افراد وجود دارد.

ماستکتومی در بیمارستان تحت بیهوشی عمومی یا دارویی که از درد جلوگیری میکند انجام میشود. این روش معمولا دو تا سه ساعت طول میکشد. اگر برای برداشتن گره لنفاوی یا غددی که از بدن در برابر عفونت محافظت میکنند نیز جراجی انجام شود، این عمل بیشتر طول میکشد.

در طول ماستکتومی، به طور کلی مراحل زیر انجام می شود:

• برشی در پستان ایجاد میشود که از داخل پستان، نزدیک استخوان پستان شروع شده و به سمت بالا و بیرون به سمت زیر بغل امتداد مییابد.
• هنگامی که بافت پستان و گاهی اوقات گره لنفاوی زیر بازو برداشته میشوند، برش با منگنه یا بخیههای قابل جذب یا بخیه بسته میشود.
• همچنین ممکن است یک لوله تخلیه (درن) قرار داده شود که به حذف مایع اضافی از بدن کمک میکند تا بهبودی را سرعت بخشد و تورم را کاهش دهد. لوله تخلیه زیر یک باند قرار می‌گیرد تا از محل جراحی محافظت کند و به نگه داشتن آن در جای خود کمک کند.

پس از ترخیص از بیمارستان، هم منگنهها و هم لوله تخلیه در طی یک ویزیت در مطب برداشته میشوند.

پس از ماستکتومی، می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا می‌خواهید پستانی که برداشته شده را بازسازی کنید یا خیر. این عمل بازسازی پستان نامیده میشود. عمل بازسازی پستان میتواند در حین ماستکتومی و یا پس از آن انجام شود.

بسته به عوامل مختلف، به ویژه مرحله سرطان پستان، جراح یا پزشک واجد شرایط عمل جراحی، یکی از این نوع ماستکتومیها را انجام میدهد:

• ماستکتومی ساده (کلی): ماستکتومی ساده روشی است که تمام بافت پستان در پستان آسیب دیده را خارج می‌کند. رایجترین شکل جراحی که به آن ماستکتومی کامل سنتی گفته میشود، شامل برداشتن هاله و نوک  نیز هست. با این حال، میتوان این جراحی را با استفاده از تکنیکهای حفظ پوست و نوک  انجام داد. این تکنیک همچنین عضله زیر پستان را دست نخورده باقی میگذارد.

ماستکتومی ساده با استفاده از یک برش بیضوی انجام میشود که از داخل پستان، نزدیک استخوان پستان شروع شده و به سمت بالا و بیرون به سمت زیر بغل امتداد مییابد. این برش همچنین میتواند برای برداشتن بافت اسکار باقی مانده از روشهای قبلی، تغییر یابد.

پس از برداشتن بافت پستان، برش با بخیههای قابل جذب یا منگنه بسته میشود.

زمانی در طی عمل جراحی، هر دو پستان برداشته شود به آن ماستکتومی دو طرفه یا دوبل گفته میشود. این جراحی معمولا به صورت ماستکتومی ساده روی هر دو پستان انجام میشود.

• ماستکتومی رادیکال اصلاح شده: ماستکتومی رادیکال اصلاح شده روشی است که در آن تمام بافت  از پستان آسیب دیده به همراه گره لنفاوی از زیر بغل در سمت آسیب دیده بدن برداشته میشود. این جراحی معمولا شامل برداشتن نوک و هاله اطراف آن نیز میباشد. با این حال، جراحی را میتوان با استفاده از تکنیکهای حفظ پوست و نوک  انجام داد.

مانند یک ماستکتومی ساده، این روش با استفاده از یک برش بیضوی انجام میشود که از داخل پستان، نزدیک استخوان پستان شروع شده و به سمت بالا و خارج به سمت زیر بغل امتداد مییابد.

پس از برداشتن بافت، برش با بخیههای قابل جذب یا منگنه بسته میشود که در طی ویزیت در مطب، 10 تا 14 روز پس از جراحی، برداشته میشود.

• ماستکتومی رادیکال (ماستکتومی هالستد): ماستکتومی رادیکال، که به عنوان ماستکتومی هالستد نیز شناخته می‌شود، روشی معمولی نیست. این روش فقط در افرادی انجام می‌شود که در آنها سرطان پستان پیشرفته به دیواره عضلانی زیر بافت حمله کرده است.

ماستکتومی رادیکال تمام بافت پستان  آسیب دیده را خارج می‌کند. همچنین تمام گره لنفاوی زیر بازو در سمت آسیب دیده و عضلهای که زیر پستان قرار دارد برداشته میشود و فقط پوست مورد نیاز برای بستن برش در جای خود باقی میماند.

در واقع در این جراحی بافت بسیار کمی به همراه پوست روی استخوانهای دنده باقی میماند. 

در طی یک ماستکتومی رادیکال ساده یا اصلاح شده، اگر فردی تحت بازسازی فوری پستان قرار گیرد، جراح ممکن است تکنیکهای زیر را استفاده کند:

• ماستکتومی نگهدارنده پوست: این روش پوست پستان را حفظ میکند، اما نوک پستان و هاله اطراف آن را برمیدارد. سپس بافت پستان در این ناحیه برداشته میشود. برای افرادی که پستانهای بزرگ دارند، ممکن است یک برش اضافی ایجاد شود، اما بیشتر پوست، پس از جراحی باقی میماند.
• ماستکتومی نگهدارنده نوک پستان: برش برای برداشتن بافت در اطراف هاله ایجاد میشود، بنابراین هم نوک و هم هاله حفظ میشوند. این روش، مانند روش حفظ پوست، ممکن است منجر به برش بزرگ‌تر از حد لازم در مقایسه با روش سنتی شود، به خصوص اگر پستان بزرگ باشد. 

ماستکتومیهای نگهدارنده پوست یا نوک  برای افرادی در نظر گرفته میشود که ناحیه سرطانی آنها حداقل دو سانتی متر از بافتی که قرار است حفظ شود فاصله داشته باشد.

این تکنیکها را میتوان در ترکیب با اکثر جراحیهای ماستکتومی استفاده کرد. در برخی موارد، ماستکتومی کامل با حفظ پوست انجام میشود که پوست و همچنین نوک  و آرئول را حفظ میکند.

هدف انجام ماستکتومی

هدف اصلی ماستکتومی درمان سرطان‌های پستان از جمله موارد زیر است:

• کارسینومای مجرای درمحل (DCIS)، یا سرطان غیرتهاجمی در مجاری شیری
• سرطانهای مهاجم پستان مانند کارسینومای مجاری مهاجم
• سرطانهایی که سخت درمان میشوند مانند سرطان پستان سه‌گانه منفی یا نوع تهاجمی سرطان پستان
• سرطان‌های کمتر شایع ، مانند بیماری پاژه ، یا سرطان نادری که نوک پستان یا آرئول را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

ماستکتومی ممکن است برای جلوگیری از سرطان پستان انجام شود. به این عمل ماستکتومی پروفیلاکتیک میگویند. این عمل در موارد زیر انجام میشود:

• فرد دارای یک جهش ژنتیکی مانند ژن BRCA است که خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش میدهد.
• فرد دارای سابقه خانوادگی قوی سرطان پستان است
• فرد قبل از 30 سالگی تحت تابش قفسه پستان قرار گرفته است
• فرد سرطان پستان در یک طرف را دارد یا داشته است

موارد منع انجام ماستکتومی

انجام ماستکتومی ممکن است در موارد زیر منع شود:

• اگر فردی سرطان پستان متاستاتیک دوردست داشته باشد یا سرطان پستان به سایر قسمتهای بدن گسترش یافته باشد.
• اگر فرد مسن‌ است و سایر بیماری‌های مهم دیگر را دارد.
• اگر فردی در معرض خطر مرگ ناشی از جراحی یا بیهوشی باشد.
• اگر جراحی به دلیل اندازه سرطان از نظر فنی مشکل باشد.

در حالی که زمان بهبودی دقیق متفاوت است، اکثر افراد می‌توانند فعالیت‌های عادی از جمله کار خود را در عرض حدود چهار هفته از سر بگیرند.

اگر متوجه موارد زیر شدید با پزشک خود تماس بگیرید:

• تب یا لرز
• دردی که با کمک دارو تسکین نمییابد
• تورم در نزدیکی محل برش
• ترشح یا بوی بد از محل برش یا درن
• یبوست یا مشکل در دستشویی رفتن
• علائم واکنش آلرژیک به یک دارو

مراقبتهای طولانی مدت پس از جراحی

چه تحت بازسازی پستان قرار بگیرید یا نه، ماستکتومی نیاز به مراقبت طولانی مدت دارد. در صورت داشتن هر گونه سوال یا ابهامی حتما در طول فرآیند بهبودی با پزشک خود تماس بگیرید.

پس از جراحی، ممکن است به درمانهای زیر نیاز داشته باشید:

• شیمی درمانی
• هورمون درمانی
• درمان هدفمند یا درمانی که مستقیما به سلولهای سرطانی حمله میکند
• پرتودرمانی 

ممکن است پس از تشخیص سرطان پستان، در معرض خطر افسردگی قرار بگیرید. علایم افسردگی میتواند فرایند ریکاوری را کند کند. اگر احساس میکنید که به افسردگی مبتلا شدهاید حتما با متخصص مشورت کنید.

افرادی که تصمیم به بازسازی ندارند ممکن است بخواهند از پروتزهایی استفاده کنند که بین پستان طبیعی و پستان برداشته شده تعادل ایجاد میکند. بسیاری از محصولات ماستکتومی از جمله سوتین، فرم پستان و لباس شنا در دسترس هستند.

حفظ وزن مناسب، ترک سیگار، ورزش و محدود کردن مصرف الکل می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به عود سرطان پستان کمک کند.

 

خطرات و عوارض بالقوه ماستکتومی

میزان، دفعات و شدت عوارض ماستکتومی میتواند بسته به نوع جراحی شما متفاوت باشد. انتخاب بازسازی پستان نیز ممکن است بر میزان خطر شما تاثیر بگذارد. حتما در مورد وضعیت سلامتی خود با پزشک صحبت کنید تا در مورد آنچه که ممکن است تجربه کنید بیشتر بدانید.

عوارض کوتاه مدت

عوارض کوتاه مدت از درد و خونریزی تا عفونت متغیر است. عوارض از فردی به فرد دیگر نیز متفاوت است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد یک نتیجه رایج در اکثر روشهای جراحی است. در ماستکتومی، پوست و بافتهای زیرین بریده میشوند و التهاب موضعی طبیعی است. تخلیه‌های جراحی و پانسمان‌ها ممکن است به درد بیافزایند. جراح شما یک برنامه مدیریت درد برای شما آماده میکند.
• خونریزی تا حدی با روشهای جراحی اتفاق میافتد. جراح معمولا خونریزیهای شدید را کنترل میکند، اما ممکن است مقداری اندکی خونریزی یا تراوش را تجربه کنید که پس از جراحی ادامه مییابد. در صورت از دست دادن خون بیش از حد، ممکن است نیاز به انتقال خون وجود داشته باشد.
• لختههای خونی که گاهی اوقات ترومبوز ورید عمقی(DVT) نامیده میشوند ممکن است رخ دهد. جوراب‌های ساق بلند، پیاده‌روی و حتی دارو برای تسکین این عارضه تجویز میشود.
• کبودی (هماتوم) نیز میتواند در ناحیه جراحی شما ظاهر شود. هماتوم مقدار بیشتری خون نسبت به کبودی است و اغلب باعث تورم میشود. اگر خیلی بزرگ شد ممکن است نیاز به تخلیه داشته باشد.
• عفونت خطرناک است و ممکن است برای پیشگیری از آن قبل، حین یا بعد از جراحی، آنتیبیوتیک دریافت کنید. اگر مشکل پزشکی دارید یا داروهایی مصرف میکنید که سیستم ایمنی شما را تضعیف میکنند، مطمئن شوید که پزشکان شما قبل از شروع جراحی از آن مطلع هستند.

مطمئن شوید که پزشک شما در مورد تمام داروها و مکملهایی که مصرف کردهاید اطلاع دارد. اینها میتوانند میزان لخته شدن خون یا احتمال خونریزی شما با جراحی را تحت تاثیر قرار دهند.

عوارض طولانی مدت

ممکن است پس از ماستکتومی عوارض طولانی مدت داشته یا نداشته باشید. با این حال، برخی از افراد ماهها یا سالها پس از جراحی دچار عوارض میشوند. مانند عوارض کوتاه مدت، خطرات این مسائل از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

• سروما،  مجموعه‌های مایع کوچکی هستند که می‌توانند پس از جراحی در  ایجاد شوند. سروما شایع‌ترین عارضه ماستکتومی و برداشتن گره لنفاوی هستند و می‌توانند منجر به درد، مشکلات بهبودی و تاخیر در درمان‌های تکمیلی سرطان شوند.
• درد برای 20 تا 50 درصد افراد بعد از ماستکتومی میتواند مدت زیادی طول بکشد. اگر درد بیش از سه ماه طول بکشد، ممکن است به سندرم درد پس از ماستکتومی (PMPS) مبتلا باشید. درد قفسه سینه، بازو و زیر بغل (بغل) همگی ممکن است رخ دهند و درد اغلب به صورت مبهم، دردناک یا سوزش توصیف میشود.
• آسیب عصبی در اثر جراحی در صورتی که برخی از اعصاب بریده شوند، ممکن است رخ دهد و آسیب به آنها میتواند باعث نوروپاتی دردناک شود. اعصاب ممکن است به طور غیر طبیعی رشد کنند و زخمی شوند و در نتیجه نوروما (رشد دردناک بافت عصبی) ایجاد شود.
• اسکارهای جراحی ممکن است بسته به عمل جراحی و نحوه بهبودی بدن شما متفاوت باشند. برخی گزارش می‌دهند که دچار سفتی قفسه سینه یا مشکل در حرکت بازوها شده‌اند. حدود 35 درصد از زنان درد ناشی از اسکار خود را تجربه میکنند و 35 درصد تغییراتی را در توانایی خود برای احساس پستانشان گزارش میدهند.
• ادم لنف تورمی است که پس از جراحی سرطان پستان ایجاد میشود. این اتفاق میتواند به دلیل برداشتن گره لنفاوی باشد یا اگر بافت اسکار جریان مایع را مسدود کند، بعد از جراحی ایجاد شود. ممکن است مدت کوتاهی پس از جراحی رخ دهد یا ممکن است سالها ادامه یابد. تقریبا 10 تا 30 درصد افراد دو سال پس از درمان به ادم لنف مبتلا میشوند. این عارضه ممکن است حرکت و عملکرد بازو را برای برخی افراد کاهش دهد.
• عوارض ترمیم زخم میتواند در کوتاه‌مدت و بلندمدت رخ دهد، اما به نظر میرسد بسته به نوع جراحی متفاوت است. 

عوارض ماستکتومی میتواند بر خلق و خو، خواب، فعالیتها و روابط اجتماعی فرد تاثیر منفی بگذارد. به دنبال کمک از یک درمانگر یا مشاور باشید که میتواند به شما در رفع عوارض کمک کند.

 

لامپکتومی

لامپکتومی عبارت است از برداشتن ناحیه کوچکی از بافت  که سرطانی یا مشکوک به سرطان است. گاهی اوقات به این روش جراحی حفظ  پستان یا ماستکتومی جزئی نیز گفته میشود. لامپکتومی یک گزینه برای برخی، اما نه همه، موارد سرطان پستان میباشد.

این جراحی معمولا برای کسانی انجام میشود که ناحیه نسبتا کوچکی از بافت آنها باید برداشته شود. بیماران با توده بزرگ ممکن است اغلب به رویکرد تهاجمیتری مانند ماستکتومی نیاز داشته باشند.

هنگامی که توده برداشته شد، میتوان آن را برای تعیین سرطانی بودن آزمایش کرده و در این صورت، جزئیات مهمی در مورد تومور که به هدایت برنامه درمانی شما کمک میکند، آشکار می‌شود.

در حالی که لامپکتومی نسبت به ماستکتومی تغییر شکل کمتری دارد و معمولا پس از آن نیازی به جراحی پلاستیک ترمیمی وجود ندارد، اگر مقدار زیادی بافت برداشته شود، میتواند تغییرات قابل توجهی در ظاهر پستان ایجاد کند. علاوه بر اسکار یا اسکار باقی مانده از جراحی، ممکن است یک تغییر قابل مشاهده در بافت پوست و در محل جراحی نیز وجود داشته باشد.

همچنین ممکن است حتی پس از بهبودی پوست، واضح باشد که در ناحیه مورد نظر بافتی وجود ندارد.

خطرات و موارد منع

تمام جراحی‌ها دارای مقدار مشخصی از خطرات هستند. خطرات لامپکتومی عبارتند از:

• کبودی
• درد و حساسیت
• عفونت
• تورم
• تشکیل بافت اسکار سخت
• از دست دادن حس در قسمتی از پستان که ممکن است تا حدی برگردد

در بیشتر موارد، ممکن است چند روز پس از جراحی شاهد بهبودی در برخی از این مسائل باشید. برخی از عوارض جانبی مانند سفتی و تورم ممکن است برای چند ماه باقی بمانند. اگر فکر می‌کنید که عوارض جانبی غیرطبیعی را تجربه می‌کنید، یا به نظر می‌رسد که عوارض جانبی با شدت قابل‌توجهی وجود دارد یا برای مدت طولانی ادامه دارد، با پزشک خود صحبت کنید.

خطرات مرتبط با هر جراحی عبارتند از:

• خونریزی بیش از حد در حین یا بعد از عمل
• مشکلات در بهبود زخم
• مشکلات تنفسی و قلبی ناشی از بیهوشی عمومی (که البته همیشه برای لامپکتومی استفاده نمی‌شود)
• ادم لنف (زمانی که مایع لنفاوی به درستی از بازو تخلیه نمی شود)
• مرگ در اثر بیهوشی عمومی (بسیار نادر)

برخی افراد نباید لامپکتومی کنند. این روش ممکن است برای افرادی که دارای موارد زیر هستند در نظر گرفته نشود:

• یک تومور بزرگ یا تومورهای متعدد که منجر به برداشتن بیش از 30 درصد از بافت  میشود
• میکروکلسیفیکاسیونهای منتشر
• حاشیههای مثبت مداوم پس از جراحیهای قبلی
• اسکلرودرمی
• لوپوس اریتماتوز

علاوه بر این، لامپکتومی تنها باید پس از تایید وجود سرطان پستان با استفاده از بیوپسی سوزنی انجام شود.

سایر موارد منع مصرف مربوط به نیاز به پرتودرمانی پس از لامپکتومی است که به اطمینان  از بین رفتن سلولهای سرطانی کمک میکند. این موارد شامل:

• رادیوتراپی قبلی قفسه سینه
• پسوریازیس
• سارکوئیدوز
• بارداری، تا سه ماهه سوم (به طوری که پرتو درمانی  بایستی بعد از زایمان شروع شود)

اگر هر گونه سوال یا نگرانی در مورد خطرات لامپکتومی دارید یا اینکه آیا این جراحی برای شما مناسب است یا خیر، حتما با پزشک خود آنها را صحبت کنید.

ملاحضات قبل از عمل لامپکتومی

جراح شما ممکن است بخواهد گره لنفاوی شما را در طول لامپکتومی بررسی کند. در این صورت، برای آماده شدن برای بیوپسی گره لنفاوی نگهبان، باید لنفوسینتیگرافی انجام دهید که هر دو قبل از تاریخ لامپکتومی شما انجام خواهند شد.

اگر عمل شما یک جراحی سرپایی باشد، ممکن است چند ساعت قبل از ترخیص و فرستادن به خانه به ریکاوری بروید.

لامپکتومی را میتوان به صورت بستری یا سرپایی، در بیمارستانها یا مراکز جراحی انجام داد. این عمل به هیچ وجه در مطب انجام نمیشود.

با پزشکان خود در مورد هر گونه دارو و مکملهای غذایی که قبل از تاریخ جراحی خود مصرف میکنید، صحبت کنید. ممکن است لازم باشد یک هفته قبل از جراحی از برخی از آنها اجتناب کنید، به خصوص اگر خونریزی را افزایش میدهند. برخی از محصولات رایج بدون نسخه، از جمله آسپرین، ادویل (ایبوپروفن)، روغن ماهی، و ویتامین E9 میتوانند این اثر را داشته باشند. اگر مصرف آنها را در زمانی که گفته شده است قطع نکنید، ممکن است جراحی شما به تعویق بیفتد.

۸ تا ۱۲ ساعت قبل از جراحی باید از خوردن و نوشیدن خودداری کنید. از قبل در مورد اینکه آیا میتوانید داروهای تایید شده را با مقدار کمی آب مصرف کنید یا خیر، سوال کنید.

ملاحضات پس از جراحی لامپکتومی

پس از یک لامپکتومی معمولی و برداشتن تودهای به اندازه کمتر از 5 سانتی متر، بهبودی معمولا سه تا چهار هفته طول میکشد. اگر این روش نیاز به برداشتن بافت بیشتری داشته باشد، بهبودی میتواند تا شش هفته طول بکشد.

بخیهها میتوانند به آرامی در طول زمان جذب بدن شوند، نه اینکه برداشته شوند. بخیههای استاندارد توسط جراح در طی یک ویزیت در مطب، معمولا در عرض دو هفته پس از جراحی برداشته میشود.

دو تا سه روز اول احتمالا دردناکترین خواهد بود و پس از آن هر روز درد تا حدودی کاهش مییابد. مطمئن باشید که طبق دستور از برش خود مراقبت میکنید.

بلند کردن اجسام در طول هفته‌های پس از بهبودی، مانند هر فعالیتی که نیاز به جهش یا بالا بردن دست‌ها روی سر داشته باشد، ممنوع است؛ زیرا این فعالیت‌ها می‌توانند برش را تحت فشار قرار دهند و باعث افزایش درد شوند. تا زمانی که به شما اجازه داده نشده است ورزش را از سر نگیرید.

ممکن است به شما دستور داده شود که برای یک یا دو هفته اول به طور مداوم از پستان بند فشاری استفاده کنید، زیرا باعث کاهش حرکت پستان، جلوگیری از درد و حمایت از برش میشود.

داروهای ضد درد را طبق دستور مصرف کنید. اگر درد شما به خوبی کنترل نشده است، با پزشک خود تماس بگیرید تا ببینید چه کارهای دیگری میتوانید انجام دهید. باندها را خشک نگه دارید و دستورالعمل‌های مربوط به درن جراحی را دنبال کنید.

 

ماستکتومی یا لامپکتومی؟ کدام؟

افراد مبتلا به سرطان  در مراحل اولیه اغلب این گزینه را دارند که بین لامپکتومی، جراحی حفظ (BCS) یا ماستکتومی یکی را انتخاب کنند. اگر فردی جراحی حفظ پستان را انتخاب کند، به احتمال زیاد به اشعه نیز نیاز خواهد داشت.

تحقیقات نشان میدهد که ماستکتومی در مقایسه با BCS با پرتو، شانس زنده‌مانی طولانی مدت فرد را بهبود نمیبخشد. در نتیجه، بیشتر افراد BCS را با تشعشع انتخاب میکنند.

با این حال، طبق گفته انجمن سرطان آمریکا، ماستکتومی ممکن است در این موارد توصیه شود: 

• فرد نمیتواند تحت تابش قرار گیرد، احتمالا به دلیل یک بیماری زمینهای که او را به عوارض جانبی این درمان حساس میکند.
• یک فرد مبتلا به سرطان پستان التهابی، نوع نادری از سرطان است که باعث می‌شود پستان‌ها متورم به نظر برسند
• فرد در گذشته با پرتو درمانی درمان شده است
• فردی قبلا BCS داشت و تمام سرطان برداشته نشده
• دو ناحیه سرطان در یک پستان وجود دارد که خیلی از هم فاصله دارند
• سرطان پستانی که بزرگتر از 5 سانتی متر باشد یا نسبت به اندازه پستان بیمار بزرگ باشد
• فرد بیمار باردار بوده و در دوران بارداری نیاز به اشعه دارد
• فرد دارای یک جهش ژنتیکی است که خطر ابتلا به سرطانس دوم را افزایش میدهد

جراحی برای برداشتن گره لنفاوی مجاور

برای فهمیدن سرایت سرطان پستان به گره لنفاوی زیر بغل، یک یا چند مورد از گره لنفاوی برداشته شده و در آزمایشگاه بررسی می‌شوند. این کار برای تعیین مرحله سرطان مهم است. گره لنفاوی ممکن است به عنوان بخشی از جراحی برای برداشتن سرطان پستان یا در یک عمل جداگانه برداشته شوند.

دو نوع اصلی جراحی برای برداشتن گره لنفاوی عبارتند از:

• بیوپسی گره لنفاوی نگهبان: روشی است که در آن جراح رنگ را تزریق می‌کند و سپس تنها گره لنفاوی زیر بازو را که رنگ را گرفته‌اند، خارج می‌کند. این گره لنفاوی جایی هستند که سرطان احتمالا در ابتدا گسترش مییابد. برداشتن تنها یک یا چند گره لنفاوی خطر عوارض جانبی را که ممکن است پس از برداشتن گره لنفاوی زیر بغل رخ دهد، کاهش میدهد.
• برداشتن گره لنفاوی زیر بغل (ALND): روشی است که در آن از رنگ استفاده نمیشود و در آن جراح بسیاری از (معمولا کمتر از 20) گره‌های لنفاوی زیر بغل را برمیدارد. این روش به اندازه گذشته انجام نمیشود، اما همچنان ممکن است بهترین راه برای بررسی گره لنفاوی در برخی شرایط باشد.

جراحی ترمیمی (جراحی پلاستیک)

بیمارانی که ماستکتومی یا لامپکتومی انجام میدهند ممکن است بخواهند بازسازی پستان را در نظر بگیرند. این جراحی برای بازسازی پستان با استفاده از بافت گرفته شده از قسمت دیگری از بدن یا ایمپلنتهای مصنوعی انجام میشود. بازسازی معمولا توسط جراح پلاستیک انجام میشود. بازسازی انجام شده همزمان با ماستکتومی، بازسازی فوری نامیده میشود. همچنین ممکن است این جراحی در آینده انجام شود که به آن بازسازی تاخیری گفته میشود.

برای برخی از بیمارانی که تحت لامپکتومی قرار می‌گیرند، بازسازی برای حفظ ظاهری مشابه هر دو پستان، جراحی انکوپلاستیک نامیده می‌شود. این نوع جراحی ممکن است توسط جراح پستان انجام شود.

تکنیک‌های مورد بحث در زیر معمولا برای ایجاد یک پستان جدید استفاده میشود.

ایمپلنت

ایمپلنت پستان از فرم‌های پر شده با نمک (سالین) یا ژل سیلیکونی برای تغییر شکل پستان استفاده می‌کند. قسمت بیرونی ایمپلنت سالین از سیلیکون تشکیل شده است و با نمک استریل که همان آب نمک است پر شده است. ایمپلنتهای پر شده با ژل سیلیکون به جای نمک با سیلیکون پر میشوند. قبلا نگرانی‌هایی در مورد ارتباط ایمپلنت با اختلالات بافت همبند مطرح شده بود، اما شواهد واضحی از این موضوع یافت نشد. قبل از کاشت ایمپلنت دائمی، بیمار ممکن است به طور موقت یک گشاد کننده بافت در پستان خود قرار دهد که محلی با اندازه مناسب برای ایمپلنت ایجاد میکند. ایمپلنتها را میتوان در بالا یا زیر عضله پستان قرار داد. با پزشک خود در مورد مزایا و خطرات ایمپلنت‌های سیلیکون در مقابل سالین صحبت کنید. طول عمر ایمپلنت به خود فرد بستگی دارد. با این حال، برخی از افراد هرگز نیازی به تعویض آنها ندارند. عوامل مهم دیگری که در انتخاب ایمپلنت باید در نظر گرفته شود عبارتند از:

• ایمپلنت‌های سالین گاهی اوقات در قسمت بالا موجدار میشوند یا با گذشت زمان جابه‌جا می‌شوند، اما بسیاری از افراد ترجیح میدهند که آنها را تعویض نکنند.
• ایمپلنتهای سالین با ایمپلنتهای سیلیکونی تفاوت دارند. آنها اغلب در لمس محکمتر از ایمپلنت های سیلیکونی هستند. اگر بیش از حد پر شوند، می‌توانند سفت‌تر شوند، اما در صورت کم‌پر شدن، می‌توانند احساس لخت‌تر شدن هم داشته باشند.

ممکن است در پروتز پستان مشکلاتی وجود داشته باشد. برخی از افراد با شکل یا ظاهر آن مشکل دارند. ایمپلنتها ممکن است پاره شوند یا بشکنند، باعث درد و ایجاد بافت اسکار در اطراف ایمپلنت شوند یا عفونی شوند. ایمپلنتها همچنین می‌توانند به‌ندرت با انواع دیگر سرطان مرتبط باشند، برای مثال نوعی سرطان به نام لنفوم سلول بزرگ آناپلاستیک مرتبط با ایمپلنت  (BIA-ALCL) شناخته شده است. از آنجایی که خطر ابتلا به BIA-ALCL کم است، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برداشتن ایمپلنت‌های بافت پستان یا گشادکننده‌های بافت را توصیه نمی‌کند، مگر اینکه علائمی وجود داشته باشد. اگرچه این مشکلات بسیار غیرعادی هستند، با پزشک خود در مورد خطرات آن صحبت کنید.

روشهای فلپ بافتی

این تکنیک‌ها از ماهیچه و بافت سایر نقاط بدن برای تغییر شکل پستان استفاده می‌کنند. جراحی فلپ بافت ممکن است با “فلپ ساقهای” انجام شود، به این معنی که بافت پشت یا شکم بدون برش رگهای خونی به قفسه سینه منتقل میشود. در”فلپ آزاد” به این معنی است که رگهای خونی بریده شدهاند و جراح باید بافت منتقل شده را به رگهای خونی جدید در قفسه سینه متصل کند. چندین روش فلپ وجود دارد:

• فلپ عضله راست شکمی عرضی (TRAM): این روش که میتواند به صورت فلپ ساقهای یا فلپ آزاد انجام شود، از ماهیچه و بافت دیواره پایین معده استفاده میکند.
• فلپ لتیسیموس دورسی: در این روش از فلپ ساقه ماهیچه و بافت قسمت بالای کمر استفاده می‌شود. ایمپلنت‌ها اغلب در طی این روش فلپ وارد می‌شوند.
• فلپ سوراخ کننده عروق اپیگاستریک تحتانی عمیق (DIEP): فلپ آزاد DIEP بافت را از شکم میگیرد و جراح رگهای خونی را به دیواره قفسه سینه متصل میکند.
• فلپ بدون گلوتئال: فلپ بدون گلوتئال از بافت و عضله باسن برای ایجاد پستان استفاده میکند و جراح نیز رگهای خونی را میچسباند. گراسیل فوقانی عرضی (TUG) که از بافت بالای ران استفاده میکند نیز ممکن است یک جایگزین باشد.

از آنجایی که رگ‌های خونی با روش‌های فلپ درگیر هستند، این استراتژی‌ها معمولا برای افرادی که سابقه دیابت یا بیماریهای بافت همبند یا بیماری عروقی دارند یا برای افرادی که سیگار می‌کشند توصیه نمی‌شود، زیرا خطر مشکلات حین و بعد از جراحی برای این افراد بسیار بیشتر است.

DIEP و سایر روشهای فلپ، رویههای طولانیتر با زمان بهبودی طولانیتر هستند. با این حال، ظاهر پستان ممکن است ترجیح داده شود، به خصوص زمانی که پرتودرمانی بخشی از برنامه درمانی باشد.

برای اطلاعات بیشتر در مورد گزینههای بازسازی و ارجاع به جراح پلاستیک با پزشک خود صحبت کنید. وقتی به یک جراح پلاستیک فکر میکنید، پزشکی را انتخاب کنید که در انواع جراحیهای ترمیمی، از جمله ایمپلنت و روشهای فلپ، تجربه داشته باشد. آنها میتوانند در مورد جوانب مثبت و منفی هر روش صحبت کنند

 

پرتودرمانی

پرتودرمانی که با نام رادیوتراپی نیز شناخته میشود، یکی از ابزارهای درمانی است که میتوان از آن برای درمان سرطان پستان استفاده کرد. این روش شامل استفاده از پرتوهای یونیزه برای از بین بردن سلولهای سرطانی میباشد. همچنین میتوان از پرتو درمانی در مراقبتهای تسکینی برای بهبود راحتی و کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطانهای صعب العلاج استفاده کرد. پرتودرمانی برای همه افراد مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و متخصص سرطان می‌تواند با شما درمورد مناسب بودن آن برای دوره درمانی شما صحبت کند.

همه افراد مبتلا به سرطان پستان به پرتودرمانی نیاز ندارند. این درمان به طور کلی در شرایط زیر استفاده میشود:

• پس از جراحی حفظ پستان برای از بین بردن سلولهای بدخیم باقی مانده به طوری که سرطان برنگردد
• پس از ماستکتومی اگر تومور بزرگتر از 5 سانتی متر (تقریبا 2 اینچ) باشد یا اگر گره لنفاوی مجاور شواهدی از سرطان داشته باشند
• در مرحله 4 سرطان پستان، زمانی که سرطان به سایر اندامهای بدن گسترش یافته است (متاستاز)

پرتودرمانی ممکن است بعد یا قبل از جراحی انجام شود:

• پرتودرمانی کمکی:  بعد از جراحی انجام میشود. اکثر بیمارانی که لامپکتومی میکنند، پرتودرمانی نیز دارند. بیمارانی که ماستکتومی میکنند ممکن است بسته به ویژگیهای تومور به پرتودرمانی نیاز داشته یا نداشته باشند. اگر بیمار تومور بزرگ، سرطان گره لنفاوی، سلولهای سرطانی خارج از کپسول گره لنفاوی، یا سرطانی که در پوست یا دیواره قفسه سینه رشد کرده است داشته باشد، ممکن است پرتودرمانی پس از ماستکتومی توصیه شود. هنگامی که به بیماران توصیه میشود شیمی درمانی کمکی نیز انجام دهند، پرتودرمانی معمولا پس از اتمام شیمی درمانی انجام میشود.
• پرتودرمانی نئوادجوانت پرتودرمانی است که قبل از جراحی برای کوچک کردن یک تومور بزرگ انجام می‌شود که برداشتن آن را آسان‌تر می‌کند. این روش غیرمعمول است و معمولا تنها زمانی مورد توجه قرار میگیرد که نتوان تومور را با جراحی برداشت.

انواع پرتودرمانی

پرتودرمانی خارجی

پرتودرمانی خارجی رایج‌ترین شکل پرتودرمانی است که در سرطان استفاده می‌شود. این پرتوها توسط دستگاهی ارسال می‌شود که یک پرتو اشعه ایکس با شدت بالا را از چندین جهت ساطع می‌کند. این روش بدون درد و نسبتا سریع است، اما میتواند عوارض جانبی ایجاد کند.

نواحی تابش میتواند بر اساس اینکه آیا ماستکتومی یا لامپکتومی انجام دادهاید و اینکه آیا گره لنفاوی مجاور تحت تاثیر قرار گرفتهاند، متفاوت است. دستورالعملهای تابش پرتو خارجی را میتوان به شرح زیر توصیف کرد:

• اگر ماستکتومی کردهاید و گره لنفاوی درگیر نیست، تابش روی دیواره قفسه سینه، اسکار ماستکتومی و بافتهایی که درنهای جراحی در آن قرار داده شده است متمرکز میشود.
• اگر لامپکتومی انجام داده باشید، احتمالا کل پستان (که به آن تابش کل  گفته میشود) با افزایش تابش بیشتر به ناحیهای که تومور برداشته شده است (بستر تومور) تحت تابش قرار میگیرد.
• اگر گره لنفاوی زیر بغل درگیر باشند، اشعه میتواند در زیر بغل و در برخی موارد به گره لنفاوی فوق ترقوه بالای استخوان ترقوه و گره لنفاوی داخلی در مرکز قفسه سینه وارد شود.

اگر تومور را نتوان با جراحی خارج کرد، میتوان از پرتودرمانی همراه با شیمی درمانی نیز استفاده کرد.

درمان با پرتوهای خارجی پس از بهبودی بعد از جراحی پستان یا شیمی درمانی کامل شروع میشود. کل برنامه پرتودرمانی (که دوره نامیده میشود) به درمانهای روزانه که به آن فراکسیون گفته میشود تقسیم میشود.

قبل از شروع پرتودرمانی، یک انکولوژیست پرتودرمانی و یک پرتودرمانگر، منطقه درمان را برای تعیین دوز صحیح و زوایای تابش بررسی میکنند. ممکن است انکولوژیست با علامتهای جوهر و یا خالکوبیهای کوچکی محل تمرکز پرتوها بر روی پوستتان را علامتگذاری کند.

قبل از انجام این عمل با انکولوژیست خود صحبت کنید تا مشخص شود که آیا علائم جوهر دائمی هستند یا خیر.

برنامه سنتی پرتودهی کامل ، پنج روز در هفته، به مدت پنج تا شش هفته است. هر جلسه بین 15 تا 30 دقیقه طول میکشد.

در برخی موارد ممکن است از تابش  تسریع شده (ABI) یا تابش  نسبتا تسریع شده (APBI) استفاده شود. با این درمان، دوزهای پرتوهای قویتری در مدت زمان کوتاه‌تری داده می‌شود.

چندین نوع ABI وجود دارد که در صورت لزوم استفاده میشوند، از جمله:

• پرتودرمانی Hypofractionated برای افرادی که لامپکتومی کردهاند و هیچ مدرکی دال بر درگیری گره لنفاوی ندارند استفاده میشود. با این که این روش مشابه پرتو درمانی خارجی معمولی است، دوز آن بالاتر بوده و دوره درمان به سه هفته کاهش مییابد.
• رادیوتراپی سه بعدی کانفورمال شامل یک دستگاه تخصصی است که به جای کل پستان، فقط محل تومور را درمان میکند. این روش معمولا پس از لامپکتومی در زنان بدون درگیری گره لنفاوی استفاده میشود. درمان دو بار در روز به مدت پنج روز ارائه میشود.
• پرتودرمانی حین عمل (IORT) نیز شامل تجهیزات تخصصی است و برای زنان مبتلا به سرطان در مراحل اولیه و بدون درگیری گره لنفاوی در نظر گرفته شده است. برای این روش، یک دوز بزرگ از اشعه بلافاصله پس از لامپکتومی در حالی که برش هنوز باز است، ارسال میشود.

پرتودرمانی خارجی میتواند به سایر بافتها از جمله ریهها، قفسه سینه و ماهیچههای اطراف نیز نفوذ کند. این درمان بسته به اندازه دوز، مدت درمان، محل تومور و سلامت عمومی شما میتواند عوارض جانبی کوتاه مدت و طولانی مدتی ایجاد کند.

عوارض جانبی کوتاه مدت رایج عبارتند از:

• خستگی
• تورم پستان
• تغییرات پوستی (از جمله قرمزی، تیرگی یا لایه برداری)

این عوارض جانبی معمولا پس از تکمیل درمان برطرف می‌شوند، اما ممکن است بهبود برخی از آن‌ها بیشتر از سایرین طول بکشد. مخصوصا تغییرات پوستی که ممکن است تا یک سال طول بکشد تا به حالت عادی برگردد و حتی ممکن است به طور کامل به حالت قبل از درمان باز نگردند.

عوارض جانبی طولانی مدت نیز ممکن است به دلیل قرار گرفتن در معرض تشعشع رخ دهد.

این عوارض شامل:

• فیبروز ناشی از تشعشع: سخت شدن بافت که اغلب با کاهش اندازه پستان و مشکل در شیردهی همراه است.
• پلکسوپاتی بازویی: آسیب عصبی موضعی که منجر به بیحسی، درد و ضعف بازو میشود.
• ادم لنف: انسداد گره لنفاوی که با تورم بازو و بافتهای اطراف مشخص میشود.
• استئوپنی ناشی از تشعشع: ازدست‌دادن موضعی استخوان، که باعث افزایش خطر شکستگی دنده میشود.
• آنژیوسارکوم: سرطان نادری که از سلول‌هایی که رگ‌های خونی یا لنفاوی را پوشانده‌اند به وجود می‌آید که اغلب یک عارضه ناشی از تابش است.

در گذشته، این نوع پرتودرمانی خطر قابل توجهی برای آسیب قلب و ریه به همراه داشت. ماشین‌های نسل جدید تا حد زیادی با کاهش سرریز تشعشعات، خطر را کاهش داده‌اند.

براکی‌تراپی

براکی‌تراپی که به عنوان پرتودرمانی داخلی نیز شناخته میشود، پس از لامپکتومی برای تابش از داخل حفره جراحی استفاده میشود. پرتو از طریق یک یا چند لوله کوچک به نام کاتتر که از طریق پوست  وارد میشود، ارسال میشود. دانه‌ها، گلوله‌ها، نوارها یا روبان‌های رادیواکتیو سپس وارد کاتتر شده و قبل از برداشتن چند دقیقه یا چند روز باقی می‌مانند.

براکی‌تراپی را می‌توان با پرتودرمانی کامل یا به‌تنهایی به عنوان شکلی از تابش جزئی تسریع شده (APBI) استفاده کرد.

دو نوع براکی‌تراپی که معمولا در سرطان پستان استفاده میشود عبارتند از:

• براکی‌تراپی پستان بینابینی شامل قرار دادن چندین کاتتر در پستان است تا اشعه به صورت استراتژیک در داخل و اطراف محل تومور ارسال شود.
• براکی‌تراپی پستان درون حفرهای که به آن براکی تراپی با بالون نیز گفته میشود، پس از لامپکتومی برای رساندن پرتو به حفره از طریق یک بالون بادی پر از گلوله‌های رادیواکتیو استفاده میشود.

نوع دیگری از براکی‌تراپی که به نام دانه ایمپلنت دائمی (PBSI) شناخته میشود، ممکن است در مراحل اولیه سرطان استفاده شود. این روش شامل کاشت دائمی دانههای رادیواکتیو با دوز پایین برای جلوگیری از عود سرطان میباشد. پس از چند ماه، دانهها رادیواکتیویته خود را ازدست میدهند.

همانند پرتودرمانی خارجی، براکی‌تراپی نیز نیاز به نقشه برداری دقیق از حفره جراحی دارد. قبل از تابش پرتو، یک یا چند کاتتر، چه در حین لامپکتومی یا با یک روش جداگانه، در پستان قرار داده میشود. کاتترها در مدت درمان در پستان نگه داشته میشوند.

نوع و دوز مواد رادیواکتیو (معمولا ید، پالادیوم، سزیم یا ایریدیم) می‌تواند بسته به رویکرد درمانی متفاوت باشد. آنها میتوانند از دانههای با دوز فوق العاده پایین (ULDR) که برای PBSI استفاده میشوند تا ایمپلنتهای با دوز بالا (HDR) که معمولا برای APBI استفاده میشوند، متغیر باشند.

پس از تعیین دوز و مختصات صحیح، کاتتر خارجی به دستگاهی به نام افترلودر متصل میشود. این منبع، رادیواکتیو را از طریق کاتترها تغذیه میکند و پس از تکمیل فراکسیون آنها را حذف میکند.

در مقایسه با پنج تا شش هفته مورد نیاز برای پرتودرمانی خارجی، براکی تراپی پستان را میتوان در سه یا هفت روز کامل کرد.

براکی‌تراپی درون حفرهای معمولا طی پنج روز انجام میشود و شامل دو جلسه 10 تا 20 دقیقهای با فاصله 6 ساعت میباشد. براکی‌تراپی بینابینی که کمتر مورد استفاده قرار میگیرد، ممکن است به عنوان یک روش در بیمارستان طی یک یا دو روز انجام شود.

براکی‌تراپی می‌تواند بسیاری از عوارض جانبی مشابه پرتوهای خارجی را ایجاد کند، هرچند که شدت آنها کمتر است.

از آنجایی که براکی تراپی شامل یک یا چند برش کوچک است، خطر عفونت اضافی وجود دارد، به خصوص اگر محل کاتتر خیس شود یا تمیز نشود. در برخی موارد، یک پاکت مایع به نام سروما ممکن است در زیر پوست ایجاد شود. این عارضه نیاز به زهکشی با سوزن دارد.

پرتو درمانی پروتون

پرتو درمانی پروتون که به عنوان پروتون درمانی نیز شناخته میشود، یک روش پیشرفته پرتودرمانی است که آسیب کمتری به بافتهای اطراف وارد میکند. اشعه ساطع شده در پروتون درمانی فراتر از تومور حرکت نمیکند.

ذرات باردار که پروتون نامیده میشوند، تنها با رسیدن به هدف، انرژی خود را آزاد میکنند. این کار میزان تشعشعاتی را که میتواند به بافتهای دیگر آسیب برساند را کاهش میدهد. عوارض جانبی مشابه سایر انواع پرتودرمانی است، اما عموما شدت کمتری دارد.

پروتون درمانی از سال 1989 وجود داشته است و برای درمان برخی سرطانها (از جمله سرطان پروستات و لنفوم) استفاده میشود. تحقیقات برای تعیین اینکه آیا برای درمان سرطان پستان موثر است یا خیر ادامه دارد.

هزینه و در دسترس بودن پروتون درمانی از جمله محدودیتهای آن میباشند.

 

انواع دیگر پرتودرمانی

• پرتودرمانی جزئی (PBI): PBI نوعی پرتو درمانی است که در آن پرتوها به‌جای کل پستان  به ناحیه تومور تابیده میشوند. این کار بیشتر بعد از لامپکتومی انجام میشود. پرتو درمانی جزئی معمولا مدت زمان کوتاهتری دارد با این حال، فقط برخی از بیماران ممکن است، بتوانند از آن استفاده کنند. اگرچه نتایج اولیه امیدوارکننده بوده است، PBI هنوز در حال مطالعه است. ممکن است بخواهید با انکولوژیست پرتودرمانی خود در مورد مزایا و معایب PBI در مقایسه با پرتودرمانی کل  صحبت کنید.

میتوان PBI را با پرتودرمانی استاندارد خارجی انجام داد که تنها بر روی ناحیهای که تومور برداشته شده است متمرکز است. PBI همچنین ممکن است با براکی تراپی با استفاده از کاتترهای پلاستیکی یا یک دسته فلزی که به طور موقت در پستان قرار میگیرد، انجام شود. براکی‌تراپی پستان می‌تواند شامل زمان‌های کوتاه درمان، از 1 روز تا 1 هفته باشد. همچنین میتوان آن را به صورت 1 دوز در اتاق عمل بلافاصله پس از برداشتن تومور تجویز کرد. این اشکال پرتودرمانی متمرکز در حال حاضر فقط برای بیماران مبتلا به تومور کوچکتر، کمتر تهاجمی و گره لنفاوی منفی استفاده میشود.

• پرتودرمانی با شدت تنظیم شده: پرتودرمانی با شدت تنظیم شده (IMRT) یک روش پیشرفته‌تر برای انجام پرتودرمانی خارجی است. شدت تابش به پستان برای هدف قرار دادن بهتر تومور متفاوت است و پرتو به طور یکنواخت در سراسر آن پخش میشود. استفاده از IMRT دوز تابش را کاهش داده و میتواند آسیب احتمالی به اندامهای مجاور مانند قلب و ریه را کمتر کند. علاوه بر این خطر برخی عوارض جانبی فوری مانند لایهبرداری پوست در طول درمان نیز با این روش کاهش مییابد. این امر به ویژه برای افرادی که پستان‌های متوسط تا بزرگ دارند و در مقایسه با افراد با پستان‌های کوچک‌تر در معرض خطر عوارض جانبی مانند لایه‌برداری و سوختگی هستند، می‌تواند استفاده شود. IMRT همچنین ممکن است به کاهش اثرات طولانی مدت بر روی بافت ، مانند سختی، تورم، یا تغییر رنگ، که در تکنیک‌های تابش قدیمی‌تر رایج بود، کمک کند.

IMRT برای همه توصیه نمیشود. برای کسب اطلاعات بیشتر با انکولوژیست پرتودرمانی خود صحبت کنید. 

 

شیمی درمانی

در شیمی درمانی (کموتراپی) از داروهای ضدسرطانی استفاده میشود که میتوانند داخل وریدی (تزریق در رگ) یا به صورت خوراکی تجویز شوند. این داروها از طریق جریان خون حرکت میکنند تا به سلول‌های سرطانی در بیشتر قسمتهای بدن برسند. گاهی اوقات، اگر سرطان به مایع نخاعی که مغز و نخاع را احاطه کرده است گسترش یابد، ممکن است شیمی‌درمانی مستقیما برای این ناحیه تجویز شود (شیمی‌درمانی داخل نخاعی).

همه زنان مبتلا به سرطان پستان به شیمی درمانی نیاز ندارند، اما چندین موقعیت وجود دارد که ممکن است شیمی درمانی توصیه شود.

بعد از جراحی (شیمی درمانی کمکی)

ممکن است از شیمی درمانی کمکی برای از بین بردن سلولهای سرطانی باقی مانده و یا سلولهایی که گسترش یافتهاند اما حتی در آزمایشات تصویربرداری نیز قابل مشاهده نیستند، استفاده شود. این سلولها میکروسکوپی در نظر گرفته میشوند زیرا با چشم غیر مسلح دیده نمیشوند. اگر به این سلولها اجازه رشد داده شود، میتوانند تومورهای جدیدی را در سایر نقاط بدن ایجاد کنند. شیمی درمانی کمکی میتواند خطر عود سرطان پستان را کاهش دهد. گاهی اوقات مشخص نیست که آیا شیمی درمانی مفید خواهد بود یا خیر. آزمایش‌هایی مانند Oncotype DX وجود دارد که می‌تواند به تعیین اینکه کدام زنان به احتمال زیاد از شیمی درمانی پس از جراحی پستان سود می‌برند، کمک کند.

قبل از جراحی (شیمی درمانی نئواجوانت)

ممکن است برای کوچک کردن تومور از شیمی درمانی نئوادجوانت استفاده شود تا بتوان آن را تا زمان جراحی کم حجمتر کرد. به همین دلیل، شیمی‌درمانی نئوادجوانت اغلب برای درمان سرطان‌هایی استفاده می‌شود که زمانی که تشخیص داده شدهاند بسیار بزرگ هستند، گره لنفاوی زیادی با سرطان درگیر هستند یا سرطان‌های التهابی پستان هستند.

اگر بعد از شیمی درمانی نئوادجوانت و جراحی هنوز هم سلول‌های سرطانی در بدن فرد وجود داشته باشند (که به آن بیماری باقیمانده نیز گفته می‌شود)، ممکن است شیمی درمانی بیشتری (شیمی‌درمانی کمکی) برای کاهش شانس بازگشت سرطان (عود) پیشنهاد شود.

دلایل دیگری که ممکن است به شیمی درمانی نئوادجوانت نیاز داشته باشید عبارتند از:

• با شیمی درمانی قبل از برداشتن تومور، پزشکان میتوانند نحوه واکنش سرطان به آن را ببینند. اگر اولین مجموعه از داروهای شیمی درمانی تومور را کوچک نکند، پزشک شما متوجه میشود که به داروهای دیگری نیز نیاز است. همچنین این کار باید هر سلول سرطانی را که ممکن است گسترش یافته باشد، اما با چشم غیرمسلح یا در آزمایشهای تصویربرداری قابل مشاهده نیست را، از بین ببرد. درست مانند شیمی درمانی کمکی، شیمی درمانی نئواجوانت نیز میتواند خطر عود سرطان پستان را کاهش دهد.
• از بین رفتن سرطان به طور کامل با استفاده از شیمی درمانی نئواجوانت میتواند عمر افراد تحت درمان را طولانیتر کند. این اتفاق اغلب در زنانی دیده میشود که سرطان پستان سه‌گانه منفی یا سرطان پستان HER2 مثبت دارند.
• انجام شیمی درمانی قبل از جراحی همچنین میتواند به برخی افراد زمان بیشتری برای انجام آزمایشات ژنتیکی یا برنامه‌ریزی برای جراحی ترمیمی بدهد.

به خاطر داشته باشید که همه زنان مبتلا به سرطان پستان کاندید خوبی برای شیمی درمانی نئواجوانت نیستند.

برای سرطان پستان متاستاتیک

شیمی درمانی میتواند به عنوان درمان اصلی برای زنانی استفاده شود که سرطان آنها به خارج از پستان و ناحیه زیر بغل، به اندامهای دور مانند کبد یا ریهها گسترش یافته است. شیمی درمانی میتواند در صورت تشخیص سرطان پستان یا پس از درمانهای اولیه تجویز شود. طول درمان بستگی به عملکرد شیمی درمانی و میزان تحمل شما دارد.

داروهای شیمی درمانی که برای سرطان پستان استفاده میشود

در بیشتر موارد، شیمی درمانی زمانی بیشترین اثر را دارد که بیش از یک دارو در یک زمان استفاده شود. اغلب، ترکیبی از 2 یا 3 دارو استفاده میشود. پزشکان از ترکیبات مختلفی استفاده میکنند و مشخص نیست که کدام ترکیب دارویی بهترین تاثیر را دارند.

داروهای شیمی درمانی کمکی و نئواجوانت

• آنتراسایکلینها مانند دوکسوروبیسین (آدریامایسین) و اپیروبیسین (النس)
• تاکسانها مانند پاکلیتاکسل (تاکسول) و دوستاکسل (تاکسوتر)
• 5-فلوئورواوراسیل(5-FU)  یا کپسیتابین (زلودا)
• سیکلوفسفامید (سیتوکسان)
• کربوپلاتین (پاراپلاتین)

داروهای شیمی درمانی برای سرطان  متاستاتیک

• تاکسانها: پاکلیتاکسل (تاکسول)، دوستاکسل (تاکسوتر) و پاکلیتاکسل متصل به آلبومین (آبراکسان)
• ایزابپیلون (ایزمپرا)
• اریبولین (هالاون)
• آنتراسایکلینها: دوکسوروبیسین (آدریامایسین)، دوکسوروبیسین لیپوزومی (دوکسیل) و اپی روبیسین (النس)
• عوامل پلاتین (سیس پلاتین، کربوپلاتین)
• وینورلبین (ناولبین)
• کاپسیتابین (زلودا)
• جمسیتابین (جمزار)
• ترکیبات دارویی آنتی بادی 

ترکیبات دارویی اغلب برای درمان سرطان  اولیه استفاده شده و سرطان پیشرفته اغلب با داروهای شیمی درمانی منفرد درمان میشوند. با این حال، برخی از ترکیبات، مانند پاکلیتاکسل به علاوه جمسیتابین، معمولا برای درمان سرطان پستان متاستاتیک استفاده میشود.

برای سرطان‌هایی که HER2 مثبت هستند، یک یا چند دارو که HER2 را هدف قرار میدهند ممکن است همراه با شیمی درمانی استفاده شود.

شیمی درمانی برای سرطان پستان چگونه انجام میشود؟

داروهای شیمی درمانی برای سرطان پستان معمولا به صورت تزریقی در عرض چند دقیقه یا به صورت انفوزیون در مدت زمان طولانی در ورید (سرم) داده می‌شوند. این کار را میتوان در مطب پزشک، مرکز انفوزیون، یا در یک محیط بیمارستان انجام داد.

برای انجام شیمی درمانی اغلب، یک سرم کمی بزرگتر و محکمتر در سیستم ورید مورد نیاز است که به عنوان کاتترهای ورید مرکزی (CVCs) و دستگاه‌های دسترسی ورید مرکزی (CVADs) یا خطوط مرکزی شناخته می‌شوند. این کارها برای قرار دادن داروها، فرآوردههای خونی، مواد مغذی یا مایعات بطور مستقیم در خون شما استفاده میشوند. همچنین میتوان از آنها برای خارج کردن خون برای آزمایش استفاده کرد.

انواع مختلفی از CVC وجود دارد که رایج‌ترین آنها انواع پورت و خط PICC هستند. برای بیماران مبتلا به سرطان پستان، خط مرکزی سرم معمولا در سمت مقابل سرطان پستان قرار میگیرد. اگر زنی در هر دو پستان سرطان پستان داشته باشد، خط مرکزی به احتمال زیاد در سمتی قرار میگیرد که از آن گره لنفاوی کمتری برداشته شده یا با سرطان درگیر شده است.

شیمی درمانی به صورت چرخهای تجویز میشود و به دنبال بهبودی از اثرات داروها، یک دوره استراحت پیشنهاد میشود. چرخههای شیمی درمانی اغلب 2 یا 3 هفته طول میکشد. برنامه درمانی، بسته به داروهای مورد استفاده متفاوت است. به عنوان مثال، با برخی داروها، شیمی درمانی فقط در روز اول چرخه انجام میشود. در مورد دیگران، یک روز در هفته به مدت چند هفته یا هر هفته در میان انجام میشود. سپس، در پایان چرخه، برنامه شیمی درمانی برای شروع چرخه بعدی تکرار میشود.

شیمی درمانی کمکی و نئواجوانت بسته به داروهای مورد استفاده، اغلب به مدت 3 تا 6 ماه تجویز میشوند. طول درمان سرطان پستان متاستاتیک (مرحله 4) بستگی به عملکرد و عوارض جانبی شما دارد.

شیمی درمانی با دوز متراکم

پزشکان دریافته‌اند که نزدیک‌تر کردن چرخه‌های داروهای شیمیایی خاص می‌تواند احتمال بازگشت سرطان را کاهش داده و زنده‌مانی برخی از زنان مبتلا به سرطان پستان را بهبود بخشد. به عنوان مثال، دارویی که به طور معمول هر 3 هفته یکبار تجویز میشود، ممکن است هر 2 هفته یکبار تجویز شود. این کار را میتوان هم برای درمان نئواجوانت و هم برای درمان کمکی انجام داد. البته این روش شیمیدرمانی ممکن است منجر به مشکلاتی مرتبط با تعداد کم سلولهای خونی شود، بنابراین گزینهای برای همه زنان نیست. به عنوان مثال، ترکیبی از شیمی درمانی که گاهی به این روش داده میشود، دوکسوروبیسین (آدریامایسین) و سیکلوفسفامید (سیتوکسان) هر 2 هفته، و به دنبال آن پاکلیتاکسل (تاکسول) هر 2 هفته است.

عوارض جانبی احتمالی شیمی درمانی برای سرطان پستان

داروهای شیمی درمانی بسته به نوع و دوز داروها و طول درمان میتوانند عوارض جانبی ایجاد کنند. برخی از شایعترین عوارض جانبی ممکن عبارتند از:

• ریزش مو
• تغییر ناخن
• زخمهای دهان
• از دست دادن اشتها یا تغییر وزن
• تهوع و استفراغ
• اسهال
• خستگی
• گرگرفتگی و یا خشکی واژن ناشی از یائسگی ناشی از شیمی درمانی 
• آسیب عصبی 

شیمی درمانی همچنین میتواند سلول‌های خون ساز مغز استخوان را تحت تاثیر قرار دهد و میتواند منجر به موارد زیر شود:

• افزایش احتمال عفونت (از تعداد کم گلبولهای سفید خون)
• کبودی یا خونریزی آسان (به دلیل تعداد کم پلاکت خون)
• خستگی (از تعداد کم گلبول‌های قرمز خون و دلایل دیگر)

این عوارض معمولا پس از پایان درمان از بین میروند. اغلب راههایی برای کاهش این عوارض وجود دارد. به عنوان مثال، میتوان داروهایی برای کمک به پیشگیری یا کاهش تهوع و استفراغ تجویز کرد.

عوارض جانبی دیگری نیز ممکن است رخ دهند. برخی از آنها در برخی از داروهای شیمی درمانی خاص رایجتر هستند. از تیم مراقبت سرطان خود در مورد عوارض جانبی احتمالی داروهای خاصی که دریافت میکنید بپرسید.

تغییرات قاعدگی و مشکلات باروری

در زنان جوانتر، تغییر در دورههای قاعدگی یکی از عوارض جانبی رایج شیمی درمانی است. یائسگی زودرس (عدم قاعدگی بیشتر) و ناباروری (ناتوانی در باردار شدن) ممکن است رخ دهند و حتی دائمی باشد. اگر این اتفاق بیفتد، خطر بیماری قلبی، تحلیل استخوان و پوکی استخوان افزایش مییابد. داروهایی وجود دارند که میتوانند به درمان یا جلوگیری از تحلیل استخوان کمک کنند.

حتی اگر در حین شیمی درمانی قاعدگی شما متوقف شود، باز هم ممکن است بتوانید باردار شوید. باردار شدن در حین شیمی درمانی میتواند منجر به نقایص مادرزادی شود و در درمان اختلال ایجاد کند. اگر قبل از درمان یائسگی را پشت سر نگذاشتهاید و از نظر جنسی فعال هستید، مهم است که در مورد استفاده از کنترل بارداری با پزشک خود صحبت کنید.  برای زنان مبتلا به سرطان پستان با گیرنده هورمونی مثبت خوب نیست که داروهای ضدبارداری هورمونی (مانند قرصهای ضدبارداری) را مصرف کنند، بنابراین مهم است که با متخصص سرطان و متخصص زنان (یا پزشک خانواده) خود در مورد بهترین گزینهها صحبت کنید. هنگامی که زنان درمان را به پایان رساندند (مانند شیمی درمانی)، می‌توانند با خیال راحت بچهدار شوند، اما باردار شدن در حین درمان ایمن نیست.

اگر فکر میکنید که ممکن است بخواهید بعد از درمان سرطان پستان، بچهدار شوید، بلافاصله پس از تشخیص و قبل از شروع درمان با پزشک خود صحبت کنید. برای برخی از زنان، افزودن داروها، مانند تزریق ماهانه با یک آنالوگ هورمون آزادکننده هورمون لوتئینه کننده (LHRH)، همراه با شیمی درمانی، میتواند به آنها کمک کند تا پس از درمان سرطان بارداری موفقی داشته باشند. 

اگر زمانی که به سرطان پستان مبتلا میشوید باردار هستید، باز هم می‌توانید درمان شوید. برخی از داروهای شیمی درمانی را میتوان با خیال راحت در طی 2 سه ماهه آخر بارداری مصرف کرد. 

آسیب قلبی

دوکسوروبیسین، اپی‌روبیسین و برخی داروهای شیمی درمانی دیگر میتوانند باعث آسیب دائمی قلب (کاردیومیوپاتی) شوند؛ البته این عارضه شایع نمیباشد. اگر دارو برای مدت طولانی یا در دوزهای بالا استفاده شود، این خطر بالاتر است. آسیب ناشی از این داروها در صورت استفاده از داروهای دیگری هم که میتوانند باعث آسیب قلبی شوند (مانند داروهایی که HER2 را هدف قرار میدهند) بیشتر اتفاق میافتد. سایر عوامل خطر نارسایی قلبی، مانند سابقه خانوادگی مشکلات قلبی، فشار خون بالا و دیابت نیز میتوانند در صورت دریافت یکی از این داروها، شما را در معرض خطر قرار دهند.

اکثر پزشکان قبل از شروع یکی از این داروها، عملکرد قلب شما را با آزمایشی مانند اکوکاردیوگرام (سونوگرافی قلب که ECHO نیز نامیده میشود) یا اسکن MUGA بررسی میکنند. آنها همچنین دوزها را به دقت کنترل کرده و علائم مشکلات قلبی را بررسی می‌کنند و آزمایشات قلبی به طور مرتب در طول درمان تکرار شوند. اگر عملکرد قلب شروع به بدتر شدن کند، درمان با این داروها به طور موقت یا دائم متوقف میشود. با این حال، در برخی افراد، علائم آسیب ممکن است تا ماهها یا سالها پس از توقف درمان ظاهر نشود.

آسیب عصبی (نوروپاتی)

بسیاری از داروهای مورد استفاده برای درمان سرطان پستان، از جمله تاکسانها (دوستاکسل، پاکلیتاکسل و پاکلیتاکسل متصل به پروتئین)، عوامل پلاتین (کاربوپلاتین، سیس پلاتین)، وینورلبین، اریبولین و ایکسابپیلون، میتوانند به اعصاب دست، بازو، پا و ساق آسیب برسانند. این اتفاق گاهی اوقات میتواند منجر به علائمی در آن نواحی مانند بی حسی، درد، سوزش یا سوزن سوزن شدن، حساسیت به سرما یا گرما یا ضعف شود. در بیشتر موارد این علائم پس از قطع درمان از بین میروند، اما در برخی از زنان ممکن است به مدتی طولانی ادامه داشته باشد یا دائمی شود. داروهایی وجود دارند که میتوانند به این علائم کمک کنند.

سندرم دست و پا

برخی از داروهای شیمی درمانی، مانند کپسیتابین (زلودا) و لیپوزومال دوکسوروبیسین (دوکسیل)، می‌توانند کف دستها و کف پا را تحریک کنند. به این حالت سندرم دست و پا میگویند. علائم اولیه شامل بیحسی، سوزن سوزن شدن و قرمزی است. اگر بدتر شود، دستها و پاها میتوانند متورم و ناراحتکننده یا حتی دردناک شوند. ممکن است پوست تاول بزند که منجر به لایه‌برداری یا حتی زخمهای باز میشود. هیچ درمان خاصی وجود ندارد، اگرچه برخی از کرمها یا استروئیدهایی که قبل از شیمی درمانی داده میشوند ممکن است کمک کنند. این علائم با قطع دارو یا کاهش دوز به تدریج بهتر میشوند. بهترین راه برای پیشگیری از سندرم شدید دست و پا این است که در صورت بروز علایم به پزشک خود اطلاع دهید تا بتوان دوز دارو را تغییر داد یا داروهای دیگری تجویز کرد.

مغز شیمیایی

بسیاری از زنانی که برای سرطان پستان تحت شیمی درمانی قرار میگیرند، کاهش اندکی در عملکرد ذهنی خود گزارش میدهند. آنها ممکن است مشکلاتی در تمرکز و حافظه داشته باشند که میتواند مدت زیادی طول بکشد. اگرچه بسیاری از زنان این را با شیمی‌درمانی مرتبط میدانند، اما در زنانی که به عنوان بخشی از درمان خود شیمی درمانی نکرده اند نیز دیده شده است. با این حال، اکثر زنان پس از درمان عملکرد خوبی دارند. در مطالعاتی که مغز شیمیایی را یک عارضه جانبی درمان نشان داده‌اند، علائم اغلب چند سال طول کشیدهاند.

افزایش خطر ابتلا به سرطان خون

به ندرت، برخی داروهای شیمی درمانی، مانند دوکسوروبیسین (آدریامایسین)، میتوانند باعث بیماریهای مغز استخوان مانند سندرمهای میلودیسپلاستیک یا حتی لوسمی میلوئید حاد و سرطان گلبولهای سفید خون شوند. اگر این اتفاق بیفتد، معمولا طی 10 سال پس از درمان رخ میدهد ولی برای اکثریت زنان، مزایای شیمی درمانی در کمک به جلوگیری از عود سرطان پستان یا افزایش طول عمر به مراتب بیشتر از خطر این عارضه نادر اما جدی است.

احساس ناخوشی یا خستگی

بسیاری از زنان بعد از شیمی درمانی مانند قبل احساس سلامتی نمیکنند. در آنها اغلب یک احساس باقیمانده از درد یا درد بدن و از دست دادن خفیف عملکرد فیزیکی وجود دارد. این تغییرات ممکن است بسیار ضعیف باشند و به آرامی در طول زمان اتفاق بیفتند.

خستگی یکی دیگر از مشکلات رایج زنانی است که شیمی درمانی دریافت کردهاند. این عارضه ممکن است از چند ماه تا چندین سال طول بکشد. اغلب میتوان به بهبود آن کمک کرد، بنابراین مهم است که پزشک یا پرستار خود را در مورد آن مطلع کنید. ممکن است ورزش، چرت زدن کوتاه و صرفه جویی در انرژی توصیه شود. اگر مشکلات خواب دارید، میتوان آنها را نیز درمان کرد. گاهی اوقات خستگی میتواند نشانه‌ای از افسردگی باشد، که میتوان با مشاوره و یا دارو به آن کمک کرد.

هورمون درمانی

به گفته انجمن سرطان آمریکا، تقریبا از هر سه سرطان پستان، دو مورد آن گیرنده هورمونی مثبت هستند. این بدان معناست که سلول‌های سرطان پستان گیرنده‌هایی برای استروژن یا پروژسترون دارند که این هورمونها باعث رشد سرطان می‌شوند.

هورمون درمانی که به آن درمان غدد درون ریز نیز گفته میشود، از اتصال هورمونها به این گیرندهها جلوگیری میکنند. هورمون درمانی فقط روی سرطانهایی که گیرنده هورمونی مثبت هستند اثر میکند. لازم به ذکر است که درمان هورمونی برای درمان سرطان پستان با هورمون درمانی یائسگی (MHT) متفاوت است. MHT همچنین ممکن است هورمون درمانی پس از یائسگی یا درمان جایگزینی هورمونی (HRT) نیز نامیده شود.

هورمون درمانی اغلب پس از جراحی (به عنوان درمان کمکی) برای کمک به کاهش خطر عود سرطان پستان استفاده میشود. گاهی اوقات نیز قبل از جراحی (به عنوان درمان نئواجوانت) تجویز میشود.

این داروها معمولا برای حداقل 5 سال مصرف میشوند. درمان بیش از 5 سال ممکن است برای زنانی ارائه شود که سرطان آنها شانس بیشتری برای بازگشت دارد. از آزمایشی به نام شاخص سرطان پستان برای کمک به تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا یک زن از بیش از 5 سال هورمون درمانی سود می‌برد یا خیر، استفاده می‌شود.

هورمون درمانی همچنین میتواند برای درمان سرطانی که پس از درمان، عود کرده یا به سایر قسمتهای بدن گسترش یافته است نیز، استفاده شود.

انواع هورمون درمانی

انواع مختلفی از هورمون درمانی برای سرطان پستان وجود دارد. اکثر هورمون درمانیها یا سطح استروژن در بدن را کاهش میدهند یا مانع از کمک استروژن به رشد سلولهای سرطان پستان میشوند.

داروهایی که گیرندههای استروژن را مسدود میکنند

این داروها با جلوگیری از سوخت رسانی استروژن به سلولهای سرطان پستان و در نتیجه ممانعت از رشد سلولهای سرطانی،عمل میکنند.

تعدیل کنندههای انتخابی گیرنده استروژن  (SERMs)

این داروها مانع از اتصال استروژن به سلول‌های سرطانی و در نتیجه مانع رشد و تقسیم آنها میشوند. در حالی که این داروها در سلولهای پستان اثرات ضد استروژنی دارند، اما در بافتهای دیگر مانند رحم و استخوانها مانند استروژن عمل میکنند.

این داروها معمولا به صورت خوراکی مصرف میشوند.

• تاموکسیفن

تاموکسیفن برای درمان زنان مبتلا به سرطان پستان، چه یائسه شده باشند و چه نشده باشند، استفاده میشود.

این دارو به روشهای مختلفی قابل استفاده است:

• در زنان در معرض خطر بالای سرطان پستان، تاموکسیفن می‌تواند برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان استفاده شود.
• در زنان مبتلا به سرطان مجاری درجا (DCIS) با گیرنده هورمونی مثبت که تحت عمل جراحی حفظ پستان  قرار گرفته‌اند، مصرف تاموکسیفن به مدت 5 سال احتمال بازگشت DCIS در همان پستان را کاهش می‌دهد. همچنین احتمال ابتلا به سرطان پستان مهاجم یا DCIS دیگر را در هر دو پستان کاهش میدهد.
• در زنان مبتلا به سرطان پستان تهاجمی گیرنده هورمونی که با جراحی درمان می‌شوند، تاموکسیفن می‌تواند به کاهش احتمال بازگشت سرطان و افزایش شانس زندگی طولانی‌تر کمک کند. همچنین میتواند خطر ابتلا به سرطان جدید در پستان دیگر را کاهش دهد. تاموکسیفن را میتوان بعد از جراحی (درمان کمکی) یا قبل از جراحی (درمان نئواجوانت) شروع کرد. هنگامی که این دارو بعد از جراحی تجویز میشود، معمولا به مدت 5 تا 10 سال مصرف میشود. این دارو عمدتا برای زنان مبتلا به سرطان در مراحل اولیه که هنوز یائسگی را طی نکردهاند استفاده میشود. اگر یائسگی را پشت سر گذاشتهاید، به جای آن اغلب از مهارکنندههای آروماتاز استفاده میشود.
• برای زنان مبتلا به سرطان پستان با گیرنده هورمون مثبت که به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است، تاموکسیفن اغلب می‌تواند به کاهش یا توقف رشد سرطان کمک کند و حتی ممکن است برخی از تومورها را کوچک کند.

• تورمیفن (فارستون)

تورمیفن یک SERM است که به روشی مشابه عمل میکند، اما کاربرد کمتری داشته و فقط برای درمان زنان یائسه مبتلا به سرطان پستان متاستاتیک تایید شده است. اگر فرد قبلا تاموکسیفن مصرف کرده است و اثر آن قطع شده است، احتمالا این دارو نیز تاثیری ندارد.

عوارض جانبی تاموکسیفن و تورمیفن

شایع‌ترین عوارض جانبی تاموکسیفن و تورمیفن عبارتند از:

• گرگرفتگی
• خشکی یا ترشح واژن
• تغییرات در چرخه قاعدگی

هنگامی که درمان با تاموکسیفن شروع میشود، در تعداد کمی از زنان مبتلا به سرطان که بیماری به استخوانهایشان گسترش یافته است، ممکن است تومور برای مدت کوتاهی بزرگتر شود که میتواند باعث درد استخوان شود. این اثر معمولا به سرعت از بین میرود، اما به‌ندرت ممکن است یک بیمار سطح کلسیم بالایی در خون داشته باشد که کنترل آن مشکل باشد. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است لازم باشد درمان برای مدتی متوقف شود.

عوارض جانبی نادر اما جدیتری که ممکن است رخ دهند عبارتند از:

• اگر خانمی یائسه شده باشد، SERM میتواند خطر ابتلا به سرطان آندومتر و سارکومای رحم را در او افزایش دهد. هرگونه خونریزی غیرمعمول واژینال (یکی از علائم رایج این سرطان) را فورا به پزشک اطلاع دهید. بیشتر خونریزیهای رحمی ناشی از سرطان نیست، اما این علامت همیشه نیاز به توجه سریع دارد.
• لخته شدن خون یکی دیگر از عوارض جانبی غیر معمول، اما جدی است. لختهها معمولا در پاها ایجاد میشوند (به نام ترومبوز ورید عمقی یا DVT) اما گاهی اوقات ممکن است یک تکه لخته در پا شکسته شده و در نهایت منجر به مسدود شدن یک شریان در ریهها شود (آمبولی ریوی یا PE). اگر دچار درد، قرمزی یا تورم در ساق پا، تنگی نفس یا درد قفسه پستان شدید، فورا با پزشک یا پرستار خود تماس بگیرید، زیرا اینها میتوانند علائم DVT یا PE باشند. به ندرت، تاموکسیفن با سکته مغزی در زنان یائسه مرتبط بوده است، با این حال اگر سردرد شدید، گیجی، یا مشکل در صحبت کردن یا حرکت دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
• مشکلات چشمی مانند آب مروارید گاهی اوقات هنگام مصرف تاموکسیفن ممکن است رخ دهند. اگر مشکل جدیدی در بینایی خود دارید، فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
• استخوانها میتوانند تحت تاثیر قرار گیرند. بسته به وضعیت یائسگی یک زن، تاموکسیفن میتواند اثرات متفاوتی روی استخوانها داشته باشد. در زنان قبل از یائسگی، تاموکسیفن میتواند باعث نازک شدن استخوان شود، اما در زنان یائسه اغلب تا حدودی استخوانها را تقویت میکند. مزایای مصرف این داروها برای تقریبا همه زنان مبتلا به سرطان پستان با گیرنده هورمون مثبت بیشتر از خطرات آن است.

تجزیهکنندههای انتخابی گیرنده استروژن (SERDs)

مانند SERM، این داروها نیز به گیرندههای استروژن متصل میشوند. اما اتصال SERD به گیرندهها محکمتر بوده و باعث شکسته شدن آنها میشوند. این داروها دارای اثرات ضد استروژن در سراسر بدن هستند.

SERD اغلب در زنانی که یائسه شدهاند استفاده میشود. هنگامی که این دارو به زنان قبل از یائسگی داده میشود، باید با آگونیست هورمون آزادکننده هورمون لوتئینی کننده(LHRH)  ترکیب شوند تا تخمدانها خاموش شوند (به سرکوب تخمدان در زیر مراجعه کنید).

• فولوسترانت (فاسلودکس)

از این دارو میتوان در موارد زیر استفاده کرد:

• به‌تنهایی برای درمان سرطان پستان پیشرفته که با هورمون درمانیهای دیگر درمان نشده است.
• به‌تنهایی برای درمان سرطان پیشرفته پستان پس از توقف سایر داروهای هورمونی (مانند تاموکسیفن و اغلب یک مهارکننده آروماتاز).
• در ترکیب با یک مهارکننده CDK4/6 یا مهارکننده PI3K، برای درمان سرطان پستان متاستاتیک به عنوان هورمون درمانی اولیه یا پس از آزمایش سایر درمان‌های هورمونی.

این دارو به صورت 2 تزریق در باسن تزریق میشود. در ماه اول، 2 دوز به فاصله 2 هفته و بعد از آن ماهی یک بار داده میشود.

• الاسترانت (اورسردو)

این دارو را میتوان برای درمان سرطان پستان پیشرفته، ER مثبت و HER2 منفی، زمانی که سلول های سرطانی دارای جهش ژن ESR1 هستند و یا سرطان پس از حداقل یک نوع هورمون درمانی رشد  مجدد کرده است، استفاده کرد.

الاسترانت روزانه به صورت قرص مصرف میشود.

عوارض جانبی فولوسترانت و الاسترانت

عوارض جانبی کوتاه مدت رایج این داروها میتواند شامل موارد زیر باشد:

• گرگرفتگی و یا تعریق شبانه
• سردرد
• حالت تهوع
• احساس خستگی
• از دست دادن اشتها
• درد عضلانی، مفصلی یا استخوانی
• درد محل تزریق

السترانت همچنین میتواند سطح کلسترول و چربی را در خون افزایش دهد.

داروهایی که سطح استروژن را کاهش میدهند

از آنجایی که استروژن باعث تحریک سرطان پستان با گیرنده هورمونی مثبت میشود، کاهش سطح استروژن میتواند به کند کردن رشد سرطان یا جلوگیری از عود آن کمک کند.

مهارکنندههای آروماتاز (AIs)

مهارکنندههای آروماتاز داروهایی هستند که تولید استروژن در بدن را متوقف میکنند. قبل از یائسگی، بیشتر استروژن توسط تخمدانها ساخته می‌شود اما در زنانی که تخمدان‌هایشان کار نمی‌کند، چه به دلیل یائسگی یا به دلیل درمان‌های خاص، استروژن هنوز توسط آنزیمی به نام آروماتاز، در چربیهای بدن ساخته می‌شود. AI با جلوگیری از ساخت استروژن توسط آروماتاز عمل میکند.

این داروها برای زنانی که یائسگی را پشت سرگذاشتهاند مفید است، اگرچه میتوان از آنها در زنان پیش از یائسگی نیز استفاده کرد ؛ البته در این حالت بایستی با سرکوب تخمدان همراه شوند.

AI قرصهایی هستند که هر روز برای درمان سرطان پستان مصرف میشوند:

• لتروزول (فمارا)
• آناستروزول (آریمیدکس)
• اگزمستان (آروماسین)

عوارض جانبی احتمالی AI

شایعترین عوارض جانبی AI عبارتند از:

• گرگرفتگی
• خشکی واژن
• درد استخوان و مفاصل
• درد عضلانی

AIها معمولا دارای عوارض جانبی متفاوتی از تاموکسیفن هستند. آنها باعث سرطان رحم نشده و به ندرت باعث لخته شدن خون میشوند. با این حال، این داروها میتوانند باعث درد عضلانی و سفتی مفاصل و یا درد کلی شوند. درد مفاصل ممکن است شبیه به احساس آرتریت در مفاصل مختلف در یک زمان باشد. گزینه‌های درمان این عارضه جانبی عبارتند از: توقف AI و سپس تغییر به یک AI متفاوت، مصرف دارویی به نام دولوکستین (سیمبالتا) یا ورزش معمولی با داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs). 

درد عضلانی و مفاصل باعث میشود که برخی از زنان درمان را متوقف کنند. اگر این اتفاق بیفتد، اکثر پزشکان برای تکمیل 5 تا 10 سال درمان هورمونی استفاده از تاموکسیفن را توصیه میکنند.

از آنجایی که AI به شدت سطح استروژن را در زنان پس از یائسگی کاهش میدهد، میتواند باعث نازک شدن استخوان نیز بشود که گاهی منجر به پوکی استخوان و حتی شکستگی میشود. اگر از AI استفاده میکنید، تراکم استخوان شما می‌بایست به طور منظم آزمایش شود و همچنین ممکن است برای تقویت استخوانهایتان بیس فسفوناتها یا دنوزوماب تجویز شود.

سرکوب تخمدان

برای زنان قبل از یائسگی، برداشتن یا بستن تخمدانها (سرکوب تخمدان) که منبع اصلی استروژن هستند، عملا آنها را یائسه میکند. این کار ممکن است امکان استفاده از برخی دیگر از درمانهای هورمونی مانند AI را فراهم کند. سرکوب تخمدان همراه با تاموکسیفن یا یک AI ممکن است برای زنانی که سرطان پستان آنها در معرض خطر بالای بازگشت است، توصیه شود.

راه‌های مختلفی برای برداشتن یا بستن تخمدانها برای درمان سرطان پستان وجود دارد:

• اوفورکتومی: جراحی برای برداشتن تخمدانها. این عمل دائمی است و به آن فرسایش تخمدان نیز میگویند.
• آگونیستهای هورمون آزاد کننده هورمون لوتئینی کننده (LHRH): این داروها که آنالوگهای LHRH نیز نامیده میشوند، بیشتر از اوفورکتومی استفاده میشوند. این داروها سیگنالی که بدن برای تولید استروژن به تخمدانها می‌فرستد را متوقف میکنند، که باعث یائسگی موقت میشود. داروهای رایج LHRH شامل گوسرلین (زولادکس) و لوپرولید (لوپرن) میباشد. آنها را میتوان به‌تنهایی یا همراه با سایر داروهای هورمونی (تاموکسیفن، مهارکنندههای آروماتاز، فولوسترانت) به عنوان هورمون درمانی در زنان پیش از یائسگی استفاده کرد.
• داروهای شیمی درمانی: برخی از داروهای شیمی درمانی میتوانند به تخمدان زنان پیش از یائسگی آسیب برسانند و تولید استروژن را متوقف کنند. عملکرد تخمدان میتواند ماهها یا سالها بعد در برخی از زنان بازگردد، اما در برخی دیگر آسیب به تخمدانها دائمی است و منجر به یائسگی میشود.

همه این روشها میتوانند علائم یائسگی از جمله گرگرفتگی، تعریق شبانه، خشکی واژن و تغییرات خلقی را ایجاد کنند.

هورمون درمانی بعد از جراحی برای سرطان پستان

پس از جراحی، هورمون درمانی میتواند برای کاهش خطر عود سرطان انجام شود. نشان داده شده است که مصرف AI، چه به‌تنهایی یا بعد از تاموکسیفن، بهتر از مصرف تاموکسیفن به مدت 5 سال است.

این برنامه‌های هورمون‌درمانی برای زنانی که پس از یائسگی هستند، در صورت تشخیص مفید هستند:

• تاموکسیفن به مدت 2 تا 3 سال و به دنبال آن AI برای 2 تا 3 سال (در کل 5 سال درمان)
• تاموکسیفن به مدت 2 تا 3 سال و به دنبال آن AI به مدت 5 سال (7 تا 8 سال درمان)
• تاموکسیفن برای 4 و نیم تا 6 سال، به دنبال آن AI به مدت 5 سال (9 و نیم تا 11 سال درمان)
• تاموکسیفن برای 5 تا 10 سال
• AI برای 5 تا 10 سال
• AI برای 2 تا 3 سال، به دنبال آن تاموکسیفن برای 2 تا 3 سال (در کل 5 سال درمان)
• برای زنانی که قادر به مصرف AI نیستند، تاموکسیفن برای 5 تا 10 سال یک گزینه است

برای بیشتر زنان یائسه که سرطان پستان در آنها با گیرنده هورمونی مثبت همراه است، اکثر پزشکان مصرف AI را در مرحلهای از درمان کمکی (پس از جراحی) توصیه میکنند. درمان استاندارد مصرف این داروها برای حدود 5 سال یا مصرف متوالی با تاموکسیفن به مدت 5 تا 10 سال است. برای زنانی که در معرض خطر بالاتر عود هستند، درمان هورمونی برای بیش از 5 سال ممکن است توصیه شود. تاموکسیفن یک گزینه برای برخی از زنانی است که نمیتوانند AI مصرف کنند. مصرف تاموکسیفن به مدت 10 سال موثرتر از مصرف آن به مدت 5 سال است اما در نهایت این پزشک شماست که میتواند بهترین برنامه درمانی را برای شما تنظیم کند.

این برنامه‌های درمانی برای زنانی که در سنین قبل از یائسگی هستند مفید است:

• تاموکسیفن (با یا بدون سرکوب تخمدان) به مدت 5 تا 10 سال.
• تاموکسیفن (با یا بدون سرکوب تخمدان) به مدت 5 سال و سپس در صورت گذراندن دوره یائسگی توسط AI به مدت 5 سال.
• AI به همراه نوعی سرکوب تخمدان (به بالا مراجعه کنید) به مدت 5 تا 10 سال.

اگر سرطان پستان در مراحل اولیه دارید و در زمان تشخیص هنوز یائسه نشدهاید، پزشک ممکن است ابتدا مصرف تاموکسیفن و سپس اگر در طول درمان یائسه می‌شوید، بعدا از AI استفاده کند. گزینه دیگر سرکوب تخمدان با دریافت LHRH است که همراه با AI تخمدانها را خاموش میکند. زنان قبل از یائسگی نباید AI را به تنهایی برای درمان سرطان پستان مصرف کنند، زیرا میتواند سطح هورمون را افزایش دهد.

اگر سرطان عود کند یا گسترش یافته باشد

تاموکسیفن، AIs، الاسترانت و فولوسترانت را می‌توان برای درمان سرطان‌های پیشرفته‌تر پستان با گیرنده هورمونی مثبت، به‌ویژه در زنان یائسه استفاده کرد. آنها اغلب تا زمانی که مفید باشند ادامه مییابند. به زنان قبل از یائسگی ممکن است تاموکسیفن به تنهایی یا AI در ترکیب با آگونیست LHRH برای بیماری پیشرفته پیشنهاد شود.

انواع کمتر رایج هورمون درمانی

برخی دیگر از انواع هورمون درمانی که در گذشته بیشتر مورد استفاده قرار میگرفتند، اما اکنون به ندرت انجام میشوند عبارتند از:

• مژسترول استات (مژاس)، یک داروی پروژسترون مانند
• آندروژنها (هورمونهای مردانه)، مانند تستوسترون
• استرادیول (نوعی استروژن)

اگر سایر اشکال هورمون درمانی دیگر کارساز نباشند، اینها ممکن است گزینههایی باشند، اما اغلب میتوانند عوارض جانبی ایجاد کنند.